Hugtökin jafnrétti og mismunun eru tvö ólík hugtök sem þó tengjast og fylgjast að. Jafnrétti má skilgreina sem svo að allir einstaklingar eigi að njóta sambærilegra réttinda og aðrir í sambærilegri stöðu. Skilgreining á því hvað teljist sambærileg staða er matskennd og tilvikin margbreytileg, en ljóst er að líta þarf til þeirra þátta sem m.a. er að finna í 65. gr. Stjórnarskrár Íslands sem áður er vitnað til.
Mismunun er flokkuð í beina og óbeina mismunun. Bein mismunun er það þegar einstaklingi er, hefur verið, eða mun verða veitt lakari meðferð en öðrum í sambærilegri stöðu á grundvelli eiginleika, svo sem vegna fötlunar, kynhneigðar, kynþáttar o.fl. Óbein mismunun er það þegar að því virðist hlutlaust skilyrði, viðmið eða venja setur fólk, sem grundvöllur mismunar á við um, í verri stöðu en aðra nema að skilyrðið, viðmiðið eða venjan sé réttlæt á hlutlausan hátt.
Til þess að hægt sé að ná jafnrétti kann einnig að vera nauðsynlegt að beita jákvæðri mismun. Mismunun er talin vera jákvæð þegar réttlæting hennar er falin í sér að aðgerðir til að útrýma ríkjandi mismunun myndu ella taka of langan tíma eða væru ólíklegar til að takast. Slíkar aðgerðir þurfa þó að vera í samræmi við meðalhóf.
