Hagsmunaágreiningur sem verður milli samtaka launafólks og atvinnurekenda getur með löglegum hætti leitt til vinnustöðvunar (verkfalls eða verkbanns). Réttur til þess að beita slíkri aðgerð er hluti alþjóðlega viðurkenndra mannréttinda og telst vera meginregla íslensks réttar. Rétturinn sætir þeim takmörkunum einum sem greindar eru í lögum. Undantekningar frá þessari meginreglu ber að túlka þröngt sbr. t.d. Félagsdóm 9/2000.
Vinnustöðvun er þvingunaraðgerð, sem heimiluð er undir vissum kringumstæðum og að uppfylltum tilteknum skilyrðum sem bæði lúta að formi og efni. Áður en að vinnustöðvun kemur hafa samningsaðilar reynt að mati þeirra sjálfra aðrar leiðir til þrautar. Hún er því eins konar neyðarúrræði þegar annað hefur ekki dugað.
Við framkvæmd vinnustöðvunar veltur á miklu fyrir þann sem efnt hefur til slíkrar aðgerðar að hún reynist virk og að hún þjóni þeim tilgangi að knýja gagnaðilann til samninga. Það er einnig hagsmunamál þess sem vinnustöðvun beinist að, að hún valdi sem minnstum skaða.
Evrópusamtök launafólks (ETUC) gáfu út í mars 2007 greinargerð þar sem verkfallsrétti stéttarfélaga í 27 Evrópuríkjum, þ.m.t. á Íslandi, er nánar lýst. Sjá nánar.
