I. Kafli – Hvenær er skylt að viðhafa allsherjaratkvæðagreiðslu
1. gr. Gildissvið
Allsherjaratkvæðagreiðsla skal fara fram ef:
- félagsfundur samþykkir ályktun þar um,
- fundur félagsstjórnar og trúnaðarráðs samþykkir ályktun þar um,
- minnst 1/10 hluti fullgildra félagsmanna krefst þess skriflega,
- viðkomandi landssamband eða miðstjórn ASÍ fyrirskipar það eða
- lög ASÍ, viðkomandi aðildarfélags eða landssambands mæla svo fyrir.
Ákvæði reglugerðar þessarar eiga eftir því sem við á, um almenna og leynilega afgreiðslu kjarasamninga sbr. 18. gr.
II. Kafli – Form og framkvæmd allsherjaratkvæðagreiðslu
2. gr. Form atkvæðagreiðslu
Heimilt er að framkvæma allsherjaratkvæðagreiðslu með atkvæðagreiðslu á kjörstað/kjörstöðum, með póstatkvæðagreiðslu eða rafrænt
3. gr. Skipan kjörstjórnar, kærur o.fl.
Við skyldubundna allsherjaratkvæðagreiðslu skv. 1. gr. skal kjörstjórn skipuð þremur mönnum. Félagsstjórn og trúnaðarráð tilnefnir tvo menn en miðstjórn ASÍ skipar þann þriðja og er hann formaður kjörstjórnar. Jafnmargir skulu tilnefndir til vara á sama hátt.
Við aðrar allsherjaratkvæðagreiðslur þ.m.t. við afgreiðslu kjarasamninga skal kjörstjórn skipuð skv. ákvæðum laga viðkomandi félags eða sambands en ella skipar félagsstjórn og trúnaðarráð kjörstjórn.
Kjörstjórn ber ábyrgð á undirbúningi og framkvæmd atkvæðagreiðslu skv. reglugerð þessari.
Kjörstjórn skal bóka allar ákvarðanir sínar og niðurstöður. Fulltrúum framboða skv. 5. gr. skal tilkynnt með hæfilegum fyrirvara um fundi kjörstjórnar og skal þeim heimilt að sitja fundi hennar.
Allar kærur vegna undirbúnings og framkvæmdar skal kjörstjórn úrskurða að viðstöddum fulltrúum eða umboðsmönnum framboðslista eða frambjóðenda í einstaklingskjöri jafnskjótt og þær koma fram. Kærufrestur er til loka kjörfundar og skal meðferð kærumála lokið áður en úrslit eru tilkynnt.
4. gr. Trúnaðarmaður kjörstjórnar
Kjörstjórn er heimilt að skipa sérstakan trúnaðarmann sinn, einn eða fleiri, til þess að annast um og bera ábyrgð við undirbúning kosninga og til þess að vera viðstaddan alla framkvæmd kosninganna.
Trúnaðarmaður skal hvorki vera einn frambjóðenda eða meðmælenda ef um stjórnar eða fulltrúakjör er að ræða.
5.gr. Fulltrúar framboða
Við stjórnar- eða fulltrúakjör er fulltrúum einstakra framboða heimilt að hafa umboðsmann sinn viðstaddan alla framkvæmd kosninga.
6.gr. Meðmælendur
Til þess að bera fram lista eða tillögu við stjórnar- eða fulltrúakjör, þarf skrifleg meðmæli eða stuðning ákveðins hluta fullgildra félagsmanna skv. reglum hverra aðildarsamtaka fyrir sig, þó ekki fleiri en sem nemur 1/10 hluta félagsmanna en þó aldrei fleiri en 300 né færri en 15.
Frambjóðandi getur verið meðmælandi á lista.
Tillögum stjórnar og trúnaðarráðs, þurfa engin meðmæli að fylgja. Sama á við ef allsherjaratkvæðagreiðsla byggir á e-lið 1. gr.
7. gr. Framboðsfrestur o.fl.
Framboðsfrestur við stjórnar eða fulltrúakjör skal minnst vera 7 sólarhringar, og skal listum eða tillögum skilað til kjörstjórnar áður en sá frestur er liðinn. Kjörstjórn sér um, að öll kjörgögn séu fyrir hendi þegar atkvæðagreiðsla á að hefjast. Komi aðeins fram einn listi eða ekki tillaga (uppástunga) um fleiri en kjósa á, þarf kosning ekki að fara fram.
8. gr. Auglýsing atkvæðagreiðslu
Þegar framboðsfrestur er útrunninn og tillögum eða listum hefur verið skilað, þegar kjarasamningur er tilbúinn til afgreiðslu eða tillaga liggur fyrir um boðun vinnustöðvunar, skal kjörstjórn auglýsa allsherjaratkvæðagreiðsluna með uppfestum auglýsingum, auglýsingu í dagblöðum og/eða í útvarpi, auglýsingu á heimasíðu aðildarsamtakanna eða á annan þann hátt að tryggt sé að félagsmenn fái nægilega snemma vitneskju um atkvæðagreiðsluna.
Kjörstjórn skal í auglýsingunni tilgreina stað og stund og hve lengi kosningin stendur dag hvern séu atkvæði greidd á kjörfundi en ella hvenær kjörgögn hafi verið eða verði póstlögð og hvenær þau skuli hafa borist kjörstjórn í síðasta lagi, fari allsherjaratkvæðagreiðsla fram með póstatkvæðagreiðslu eða rafrænt.
9. gr. Atkvæðagreiðsla á kjörstað
Atkvæðagreiðsla á kjörstað (kjörfundur) skal standa yfir a.m.k. í 2 daga, minnst 8 klst. hvorn dag og skal þess gætt, að valinn sé sá tími dagsins er félagsmenn eiga hægast með að sækja kjörfund. Upphaf atkvæðagreiðslu á kjörstað skal auglýst með a.m.k. 7 sólarhringa fyrirvara áður en hún hefst.
Með samþykki ASÍ og samkomulagi við gagnaðila eigi kjarasamningur í hlut, er heimilt að ákveða að upphaf atkvæðagreiðslu megi auglýsa með skemmri fyrirvara, þó ekki skemmri en 2 sólarhringa.
Kjörfundi skal þó lokið, þegar allir félagsmenn hafa kosið.
10. gr. Póstatkvæðagreiðsla
Póstatkvæðagreiðsla skal framkvæmd þannig að kjörstjórn sendir þeim er kosningarétt eiga kjörgögn. Þau eru:
- Kjörseðill.
- Umslag sem skal ómerkt eða merkt “Atkvæðaseðill” (umslag 1).
- Umslag foráritað með nafni, kennitölu og heimilisfangi kjósanda (umslag 2).
- Sendiumslag, þ.e. umslag með utanáskrift kjörstjórnar (umslag 3 ).
Auk kjörgagna skulu fylgja leiðbeiningar um framkvæmd póstkosningar þar sem m.a. komi fram hvernig kjósandi tjáir vilja sinn, hvernig gengið skal frá kjörseðli og hvernig kjörgögnum skuli komið til skila. Taka skal skýrt fram hvaða atvik geti valdið ógildi kjörseðils sbr. m.a. nánari fyrirmæli í 12. gr. Þá skal taka skýrt fram fyrir hvaða tíma kjörseðill skuli hafa borist kjörstjórn, en miða skal við að kjósanda berist í hendur kjörgögn það tímanlega að öruggt sé að kjósandi geti komið kjörgögnum til kjörstjórnar innan tímamarka. Kjörgögn skulu þó póstlögð þannig þegar um skyldubundna atkvæðagreiðslu skv. 1.gr. er að ræða, að a.m.k. 14 dagar líði frá því kjörgögn eru póstlögð og þar til þeim á að hafa verið komið í hendur kjörstjórnar í síðasta lagi.
Með kjörgögnum skal eftir atvikum fylgja kynning framboða, meginefni nýs kjarasamnings eða nákvæm tillaga um boðun vinnustöðvunar.
Auglýsingar um póstatkvæðagreiðslu skulu birtar eigi síðar en sama dag og kjörgögn eru póstlögð. Kosning fer þannig fram að kjósandi tjáir vilja sinn eins og greinir í 12. gr. Að því loknu setur hann kjörseðilinn í umslag 1, lokar því og setur í umslag 2. Hann setur umslag 2 þessu næst í umslag 3, sendiumslagið og sér um að koma því til skila til kjörstjórnar innan tilskilins tímafrests.
Kjörgögn sem kjósendur póstleggja til kjörstjórnar teljast afhent kjörstjórn ef þau eru tilbúin til afhendingar á póststöð (kjörstjórnar) í síðasta lagi við lokun póststöðvar þann dag sem kosningu líkur skv. 3. mgr. Kjósendum eða umboðsmönnum þeirra er heimilt að koma kjörgögnum sjálfir í hendur kjörstjórnar eða trúnaðarmanns kjörstjórnar með afhendingu þeirra á kjörstað.
11. gr. Rafræn atkvæðagreiðsla
Rafræn atkvæðagreiðsla skal framkvæmd þannig:
- að kjörstjórn sendir þeim er kosningarétt eiga kjörgögn en þau eru aðgangslykill að rafrænum kjörseðli eða
- að kjörstjórn ákveður og auglýsir atkvæðagreiðslu þar sem aðgangur er veittur að kjörseðli með rafrænum skilríkjum og/eða Íslykli
Ef valin er leið 1, skulu auk aðgangslykils fylgja leiðbeiningar um framkvæmd rafrænnar kosningar þar sem m.a. komi fram hvernig kjósandi tjáir vilja sinn og hvernig atkvæði hans komist til skila og kynningarefni skv. 3.mgr. 10.gr. Taka skal skýrt fram fyrir hvaða tíma atkvæði skuli hafa borist kjörstjórn, en miða skal við að kjósanda berist í hendur kjörgögn það tímanlega að öruggt sé að kjósandi geti greitt atkvæði sitt innan tímamarka. Kjörgögn skulu þó póstlögð þannig, þegar um skyldubundna atkvæðagreiðslu skv. 1.gr. er að ræða, að a.m.k. 7. dagar líði frá því kjörgögn eru póstlögð og þar til atkvæðagreiðslu á að vera lokið.
Ef valin er leið 2, skal auglýsing um atkvæðagreiðslu birt a.m.k. 7 dögum áður en atkvæðagreiðslu líkur. Í henni skal að finna meginefni kynningar skv. 3.mgr. 10.gr. Jafnframt skal öllum atkvæðisbærum með skráð netfang í félagaskrá send tilkynning um atkvæðagreiðslu ásamt hlekk á vefsvæði atkvæðagreiðslunnar. Þá skal tryggja að á viðeigandi vefsvæði atkvæðagreiðslunnar sé að finna leiðbeiningar um framkvæmd hennar og kynningarefni skv. 3.mgr. 10.gr. Atkvæðagreiðsla skal standa yfir a.m.k. í 3 sólarhringa.
Samhliða rafrænni atkvæðagreiðslu, skal kjósendum ætíð gert mögulegt að fá aðgang að viðeigandi tölvubúnaði á kjörstað og skal í því efni farið að ákvæðum 15. gr. reglugerðar þessarar. Þess skal gætt í hvívetna að ekki sé hægt að rekja greidd atkvæði til tiltekins eða tiltekinna kjósenda.
Komi í ljós við atkvæðagreiðslu að kjósandi hafi þegar nýtt kosningarétt sinn er honum óheimilt að greiða atkvæði að nýju. Greiði kjósandi atkvæði bæði rafrænt og bréflega, hafi slík framkvæmd verið ákveðin, gildir það atkvæði sem greitt var rafrænt.
Verklagsreglur og útbúnaður hér að lútandi skal samþykktur af kjörstjórn hverju sinni.
12. gr. Um kjörseðla
Atkvæðagreiðsla skal vera bundin við þá lista eða þær tillögur (uppástungur), sem fram koma samkvæmt 6. gr., þann kjarasamning sem í hlut á eða þá tillögu sem gerð er um vinnustöðvun.
Sé kosið listakosningu skal á kjörseðli raða listum eftir þeirri röð, sem þeir berast til kjörstjórnar. Á hverjum lista skulu vera nöfn jafnmargra og kjósa á. Kjósandi tjáir þá vilja sinn með því að krossa við bókstaf eins listans.
Sé kosið persónubundinni kosningu en þó þannig að einstaklingum er stillt upp undir tilteknum listum skal á kjörseðli raða listum eftir sömu reglu og greinir í 1.mgr. Kjósandi tjáir þá vilja sinn með því að krossa við þá einstaklinga, er hann vill kjósa á einum eða fleiri listum. Þó skal kjósandi aldrei krossa við fleiri nöfn einstaklinga en kjósa skal í hvert embætti.
Sé kosið hreinni persónubundinni kosningu skal á kjörseðli raða frambjóðendum til hvers embættis í stafrófsröð eða draga um röð þeirra. Kjósandi tjáir þá vilja sinn með því að krossa við þá einstaklinga, er hann vill kjósa. Þó skal kjósandi aldrei krossa við fleiri nöfn einstaklinga en kjósa skal í hvert embætti.
13. gr. Hverjir hafa atkvæðisrétt
Allir fullgildir félagsmenn njóta atkvæðisréttar. Geymi lög félags ekki sérstök ákvæði um hverjir teljast skuli fullgildir félagsmenn, skulu þeir félagsmenn hafa atkvæðisrétt, sem ekki skulda félagsgjald um áramót fyrir meira en eitt ár nema þrengri eða rýmri ákvæði séu þar um í lögum viðkomandi félags.
Við atkvæðagreiðslu um kjarasamninga og boðun vinnustöðvunar er félagsstjórn eða kjörstjórn að höfðu samráði við félagsstjórn heimilt að veita aukafélögum atkvæðisrétt. Við boðun vinnustöðvunar er félagsstjórn jafnframt heimilt að binda atkvæðisrétt við þá félagsmenn sem henni er ætlað að taka til.
Eftir að atkvæðagreiðsla hefur verið auglýst, má ekki veita nýjum félagsmönnum viðtöku í félagið með atkvæðisrétti, en þeir sem skulda geta öðlast atkvæðisrétt, ef þeir greiða skuld sína áður en atkvæðagreiðsla hefst. Þá er aukafélögum heimilt að gerast fullgildir félagar á sama tímabili, enda uppfylli þeir að öðru leyti inntökuskilyrði viðkomandi félags.
14. gr. Kjörskrá, aðgangur og kærur
Kjörstjórn skal sjá um, að kjörskrá ásamt lista yfir þá félagsmenn, sem ekki eru á kjörskrá vegna skulda, sé tilbúin þegar atkvæðagreiðsla er auglýst, og skal hvoru tveggja liggja frammi frá þeim tíma og þar til atkvæðagreiðslu er lokið, á einhverjum þeim stað, er félagsmenn hafa greiðan aðgang að.
Meðmælendur hvers lista eða tillögu (uppástungu) hafa rétt til að fá sameiginlega eitt afrit af kjörskrá ásamt skuldalista, um leið og atkvæðagreiðsla er auglýst. Óheimilt er að afrita kjörskrá og/eða dreifa með nokkrum hætti og kunna brot að sæta brottvikningu frambjóðanda úr kosningu eða ógildi kosningar lista eða einstaklings.
Allar kærur vegna kjörskrár skal kjörstjórn úrskurða að viðstöddum fulltrúum eða umboðsmönnum framboðslista eða frambjóðenda í einstaklingskjöri jafnskjótt og þær koma fram. Kærufrestur er til loka kjörfundar.
15. gr. Um kjörstaði
Kjörstaður skal vera starfsstöð eða aðsetur viðkomandi félags nema kjörstjórn ákveði annað. Hafi félagið fleiri en eina starfsstöð er heimilt að hafa kjörstað opinn í hverri þeirra.
Óheimilt er að viðhafa nokkurn kosningaáróður á kjörstað eða við hann.
16. gr. Um kjörkassa
Fyrir upphaf kjörfundar eða útsendingu kjörgagna innsiglar kjörstjórn kjörkassa með viðeigandi hætti og rífur sjálf þau innsigli við upphaf talningar atkvæða.
17. gr. Talning atkvæða
Kjörstjórn sér um talningu atkvæða að kjörfundi loknum. Umboðsmenn hvers lista eða tillögu (uppástungu) skulu hafa rétt til að hafa fulltrúa sinn við talningu atkvæða.
Auðir seðlar og ógildir teljast með greiddum atkvæðum en við talningu atkvæða skulu auð og ógild atkvæði lögð til hliðar og ekki tekið tillit til þeirra við útreikning á vægi atkvæða.
Upplýst skal um fjölda auðra og ógildra atkvæða þegar niðurstaða atkvæðagreiðslu er kynnt.
III. Kafli – Almenn allsherjaratkvæðagreiðsla um kjarasamning og boðun vinnustöðvunar
18.gr. Hvað er „almenn leynileg póstatkvæðagreiðsla“
Við atkvæðagreiðslu um kjarasamning eða boðun vinnustöðvunar, telst “almenn leynileg póstatkvæðagreiðsla” í skilningi l. 80/1938 vera atkvæðagreiðsla framkvæmd í samræmi við ákvæði 10.gr. eða 11.gr. reglugerðar þessarar.
IV. Kafli – Önnur ákvæði
19. gr. Lausn ágreiningsmála
Rísi ágreiningur út af skilningi á reglugerð þessari, úrskurðar miðstjórn ASÍ ágreininginn.
Ákvörðun kjörstjórnar um brottvikningu frambjóðanda úr kosningu eða ógildi kosningar lista eða einstaklings vegna brota gegn ákvæðum 2.mgr. 14.gr. eru kæranlegar til miðstjórnar ASÍ.
20.gr. Reglugerðarheimild
Reglugerð þessi er sett samkvæmt 33. grein laga Alþýðusambands Íslands og gildir fyrir öll aðildarsamtök ASÍ og deildir þeirra.
Þannig samþykkt með áorðnum breytingum á fundi miðstjórnar Alþýðusambands Íslands 20. desember 2017.